- Подробности
- Автор: Павлодарский областной историко-краеведческий музейим. Г.Н.Потанина
Еліміздің алға ұмтылысын ешбір күрделі сын-қатер тоқтата алмайды – Қ. Тоқаев
АҚШ-тың беделді The National Interest журналында жарияланған ҚР Президенті Қасым-Жомарт Тоқаевтың мақаласында Қазақстанның демократиялық өзгерістердің жаңа дәуіріне аяқ басқаны атап өтіледі.
Мемлекет басшысы өңірдегі ахуалға баға бере отырып: «Посткеңестік кеңістікте орын алып жатқан оқиғалар елеулі сын-тегеуріндерді тудыруда, бірақ олар еліміздің алға ұмтылысын тоқтата алмайды», - деп атап көрсетті.
Мақала авторы еліміз үшін қайғылы қаңтар оқиғасын еске салды, оның барысында бейбіт шерулер тәуелсіз Қазақстанның 30 жылдық тарихында бұрын-соңды болмаған ауқымды зорлық-зомбылыққа ұласты.
«Бізге осы жаралардан әлі де қалпына келуге тура келеді, бірақ біз болған оқиғалардан сабақ алуға, проблемаларды батыл шешуге және алға жылжуға толық дайынбыз», - деп мәлімдеді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Қазақстан Президенті өңірдегі геосаяси жағдайды назардан тыс қалдырмады.
Оның айтуынша, Қазақстан мен Ресейді әлемдегі ең ұзын шекара біріктіреді, сондықтан бізде ынтымақтастыққа негізделген ерекше қатынастар қалыптасты. Сонымен қатар, Президент Қазақстанның «Украинамен достық қарым-қатынас дәстүрі» бар екенін еске салып, «БҰҰ Жарғысына сәйкес жанжалды тез және әділ реттеуге» үміт білдірді.
Президенттің Қазақстанды реформалау мен жаңғырту жөніндегі негізгі бастамалары, бірінші кезекте, отандастар көтерген экономикалық және әлеуметтік проблемаларды шешуге бағытталған, деп атап өтті Тоқаев.
Мемлекет басшысы бүгінде «ел тежеу әрі тепе-теңдік жүйесін күшейте отырып, мемлекеттік билікті теңдессіз орталықсыздандыруға кірісіп жатқанын» айтты. Сонымен бірге, сыбайлас жемқорлық пен непотизм шынымен төзімсіз құбылыстарға айналады, бұл «саяси биліктің шоғырлануына және байлықтың аз адамдардың қолында жиналуына» жол бермейді.
Қасым-Жомарт Тоқаев мемлекеттік биліктің негізгі органдары - Президент Әкімшілігін, Парламентті, жергілікті әкімшіліктерді, сот және құқық қорғау жүйесін реформалауға бел буған шешімімен бөлісті. Бұл ретте, «азаптауларға нөлдік төзімділік қамтамасыз етіледі».
Президенттің жаңа Қазақстанда түрлі билік тармақтары мен мемлекеттік органдар арасында өкілеттіктердің өзгеше теңгерімін қалыптастыру көзделетіні туралы мәлімдемесі де назар аударуға тұрарлық. Шын мәнінде, ел «супер-президенттік» нысанан «нормативтік-президенттік» басқару нысанына ауысады.
Аралас пропорционалды-мажоритарлық сайлау жүйесінің қалыптасуы елдегі саяси әртүрлілікті нығайтуға арналған. Сонымен қатар, Тоқаев бүгінде президенттік өкілеттіктердің бір бөлігінен өз еркімен бас тартатынын еске салды. Қасым-Жомарт Тоқаев тағайындайтын сенаторлар саны 15-тен 10-ға дейін қысқарады, олардың жартысын Қазақстан халқы ассамблеясы ұсынады.
Конституциялық өзгерістер аудан, қала және ауылдық округ әкімдеріне көбірек өкілеттік береді. Бұдан былай олар, бірінші кезекте, халық алдында жауап береді және оған толық есеп береді.
Автор барлық реформаларды әзірлеу азаматтық қоғамның беделді өкілдерімен тығыз диалогта жүргізілгенін атап өтті.
Президент бұрын бұл жүйе біздің азаматтарымыздың игілігі үшін емес, «сайланған адамдар үшін» жиі қолданылғанын өкінішпен атап өтті. «Олигархтар мен олардың монополиялары жинақтаған орасан зор байлық еліміздің жұмысшы және орта таптарының пайдасына бағытталады», - деді Қасым-Жомарт Тоқаев.
Алайда, әлеуметтік және экономикалық теңсіздік мәселесін шешу елдің одан әрі дамуы үшін өте маңызды, дейді автор.
Экономика өскен сайын азаматтардың мүмкіндіктері де артуы тиіс. Сондықтан Үкіметке жалақыны көбейту және кедейлікті азайту жөнінде бағдарлама әзірлеу тапсырылды.
Президент бұл жағдайда халық үшін елеулі алғашқы қадамдар ең төменгі жалақыны 40% ға ұлғайту және мемлекеттік сектор қызметкерлерінің жалақысын арттыру болатынына сенімді.
Шағын бизнес салық ауыртпалығының қысқарғанын сезеді, ал керісінше, Қазақстанның өндіруші компаниялары экономикалық ауыртпалықтың үлкен және неғұрлым әділ үлесін көтеретін болады.
«Бұл реформалар біздің халқымыз үшін бетбұрыс болып табылады», - деді Тоқаев. Біздің еліміз бүгінде тоқырау емес, жедел даму бағытын таңдайды.
- Подробности
- Автор: Павлодарский областной историко-краеведческий музейим. Г.Н.Потанина
Біздің музейде Павлодар Ертіс өңірі құстарының фотографымен шығармашылық кездесу өтті.
Іс-шара Халықаралық құстар күніне арналды. Құстарға арналған мереке алғаш рет 1894 жылы Американың Ойл-Сити қаласында атап өтілді. Іс-шараны мектепте биология пәнінің мұғалімі ұйымдастырды. Бұл идеяны жергілікті газеттер қолдады. Көп ұзамай құстар күні АҚШ пен Еуропада кеңінен атап өтіледі.
1902 жылы Парижде ауыл шаруашылығы үшін маңызды құстарды қорғау жөніндегі халықаралық конвенцияға қол қойылды. Онда оннан астам мемлекет атап өтті. 1906 жылға қарай мереке әлемнің көптеген елдерінің күнтізбелерінде, сондай-ақ Қазақстанда да атап өту құрметтіне ие болды.
Павлодар Ертіс өңірінде құстардың 286 түрі бар, олар күз айларында жылы жаққа ұшып кетеді.
Құстардың кәсіби фотографы Жәкенов Кәрімжан Шаяхметұлы бірнеше жыл бойы Павлодар Ертіс өңірінің құстарын суретке түсіріп келеді. Оның жұмысы қарапайым адамға қауырсынды фаунаның үлкен әлемін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді.
Кәрімжан Шаяхметұлы Д.П. Багаев музей-үйінде, көркемсурет музейінде, С. Торайғыров Облыстық кітапханасында, "Ertis"музейінде бірнеше жеке көрмелердің авторы.
Кездесуде көркемсурет колледжінің оқушылары Павлодар аймағындағы құстардың аз танымал түрлерімен танысты. Құстардың әдістері мен әдеттері туралы білді. Құстардың көптеген түрлері Ертіс өңіріне тек қыста ғана ұшады, сонымен қатар балапандарын өсіру үшін Африкадан 6 мың шақырымға ұшатын құстарда бар екен.
- Подробности
- Автор: Павлодарский областной историко-краеведческий музейим. Г.Н.Потанина
2022 жылдың 22 ақпанында «Ertis» музейінде «Ертіс өңірінің жазығы бойынша» атты көрменің тұсаукесеріне тарихшылар, археологтар, өлкетанушылар, музей қызметкерлері, оқушылар қатысты. «ПавГео» қоғамдық бірлестігі туған өлкенің тарихын зерттеуге және ұлттық салт-дәстүрлерді құрметтеуді тәрбиелеуге өз үлесін қосады. Көрмеде Павлодар география үйінің қорларынан сирек кітаптар, геологиялық, палеонтологиялық және этнографиялық коллекциялар, Г.Н. Потанин. атындағы музей қорынан, фотографтар Д.П. Багаевтың, А.В. Пархоменконың, В.В. Бугаевтың фотосуреттері ұсынылды.
- Подробности
- Автор: Павлодарский областной историко-краеведческий музейим. Г.Н.Потанина
2022 жылдың 2 ақпан күні Г.Н. Потанин атындағы Павлодар облыстық тарихи-өлкетану музейінде «Ж. Марданов атындағы өлкетанушылар қоғамы» мүшелерінің кезекті отырысы өтті. Іс-шараға Ертіс өңірінің танымал өлкетанушылары қатысты. Олар Павлодар облысында атқарылған жұмыстар мен алдағы жоспарлар туралы сөз қозғады.
Кездесу барысында музей басшысы Арман Алиақпаров өлкетанушыларға алғыс білдіріп, «Өлкетанушы куәлігін» табыс етті.
- Подробности
- Автор: Павлодарский областной историко-краеведческий музейим. Г.Н.Потанина
«Туған жер» бағдарламасын жүзеге асыру аясында Ақсу қаласының суретшісі Татьяна Тишакованың «Туған өлкем - алтын қазынам» атты жылжымалы дербес көрмесі «Ertis» мультимедиялық музейінде өткізілді.
Баянауыл облысы Торайғыр көлінде Өзбекстан, Қырғызстан, Алматы, Павлодар, Астана қалаларының өнерпаздарымен ашық аспан астында пленэрдың қатысушысы. 2020 жылы оның портреті қаланың еңбек сіңірген адамдары арасында «Құрмет» тақтасына ілінсе, 2021 жылы республикалық «Рухани қазына-2021» байқауында «Қаланың Мәдениет сарайының үздік қызметкері» номинациясы бойынша «Бас жүлде» иегері атанды. Потанин атындағы облыстық тарихи-өлкетану музейінде жеке көрмесінде «Живописная лирика» және облыстық, қалалық халық қолданбалы өнерінің көрмелерінде де оның картиналары көзге ерекше көрінді.
2021 жылы Ақсу тарихи-өлкетану музейі бөлімшесінде, Екібастұз қаласындағы балалар көркемсурет мектебінде «Қалаға серуендеу» атты сурет көрмесі өтті, онда оның көрікті жерлері, қала көшелері бейнеленген суреттері қойылды, сонымен қатар ол Ақсу ауданы суретшілерінің «Қала менің тағдырым» көрмесіне қатысты.
Татьяна Тишакованың суреттері сыртқы әлемді таңғалдыруға, оның бір бөлігін сезінуге және одан өз орнын табуға шақырады. Әрбір салынған түрлі-түсті суреттерінің сиқырлы тылсым сызбалары келген көрермендердің жүрегінен орын тапқандай ерекше күйге бөлейді. Көрме 2022 жылдың 25 қаңтарынан бастап 19 ақпанға дейін жұмыс істейді.
- Подробности
- Автор: Павлодарский областной историко-краеведческий музейим. Г.Н.Потанина
V ғасырда Алтайда ұйғыр тайпалары мен жужандарды талқандап, 552 жылы өз мемлекетін - түркі қағанатынынң негізін қалаған түркі тайпаларының одағы қалыптасты. VI ғасырдың аяғында мемлекет едәуір кеңейіп, Шығыстағы Солтүстік-Шығыс Қытайдан Батысқа қарай Қырым мен Солтүстік Кавказға дейінгі кең аумақтарды бақылайды. 9 ғасырдың аяғында, Шығыс Түрік қағанаты құлағаннан кейін, түркі тайпаларының бір бөлігі батысқа қоныс аударып, Ертіс өзенінің бассейнінде қоныстанып, өздерінің жаңа мемлекеті-қимақ қағанатынынң негізін қалады.
Ежелгі түрік тайпаларының билігі бақылауындағы бүкіл аумақта әртүрлі тайпалардың материалдық және рухани мәдениетінде ұқсас белгілер қалыптасады. Олардан көптеген ескерткіштер қалды, олардың арасында сол дәуірдің монументалды мүсіндері ерекше орын алады.
Павлодар Приртышьесінде Баянауыл ауданында бүгінгі күнге дейін сақталған жиырмаға жуық ежелгі мүсіндер белгілі. Мүсіндер екі дәуірге – ежелгі түркі кезеңіне және қимақ-қыпшақ кезеңіне жатады. Мүсіндер әртүрлі сурет дәстүрлері мен семантикасымен ерекшеленеді.
Ежелгі түркі дәуірінде, әдетте, тек ер адамдар бейнеленген, көбінесе оң қолында ыдыс (шыныаяқ немесе тостаған) және белінде пышақ қаруы бар, бірақ адамның басы ғана бейнеленген мүсіндер де бар. Мүсін қоршау деп аталатын төртбұрышты тас құрылымның шығыс жағына қойылды. Мүсіннен шығысқа қарай бірнеше тас бағаналар-балбалдар кетуі мүмкін.
Қыпшақ дәуірінің мүсіндерінде екі қолында ыдысы бар адамдар бейнеленген, ал егер ежелгі түрік мүсіндерінде ыдыс кеуде деңгейінде болса, онда қыпшақтарда ол іште орналасқан. Қыпшақ мүсіндеріндегі қару ешқашан бейнеленген емес. Тек ер адамдар бейнеленген ежелгі түркі дәуірінен айырмашылығы, кимако-Қыпшақ кезеңінде әйел бейнелері көрінеді. Қыпшақ мүсіндерінің бір бөлігі адамның басын ғана бейнелеген.
Қыпшақ мүсіндері сыртқы жағынан қорғанға ұқсайтын құрылымның шығыс жағына немесе ортасына қойылды. Мұндай құрылыстар қыпшақ қасиетті орындары деп аталады. Ғибадатханада бір немесе бес мүсін орнатылуы мүмкін. Павлодар Ертіс өңірінде ерлер мен әйелдердің жұптық бейнесі жиі орнатылды.
Ашық тұрған көне түріктерге қарағанда, кейбір қыпшақ мүсіндері қорған тәрізді қорымдар үйінділерінің астында жасырынған. Мұндай қолдан жасалған "Тауда" мүсіндерді жасыру рәсімі жазбаша дереккөздерден белгілі. Тау ішінде ата-бабаның керемет туылуы туралы мифпен, қайтыс болған адам, ата-баба сияқты, жоқтан қайта туылуы керек деген сеніммен байланысты болуы да мүмкін. Өткен ғасырларда қорғандардың бір бөлігі жайылып, ежелгі мүсіндер қазір сыртқа шықты.
Өкінішке орай, жақында өткен ескерткіштердің едәуір бөлігі бастапқы орналасқан жерінен шығарылды. Мәселен, Павлодар Ертіс өңірінің бірнеше мүсіні Санкт-Петербург, Омбы және Алматы музейлерінде сақтаулы.
Бірақ қалғаны оның ежелгі әсерімен таң қалдырады.
- Подробности
- Автор: Павлодарский областной историко-краеведческий музейим. Г.Н.Потанина
Құрметті оқырмандар, біздің журналдың кезекті нөмірі жарық көрді. Осы шығарылымда біз сіздерді жұмысымыздың маңызды оқиғаларымен таныстыруға асығамыз. Қарапайым адамдар қалдырған үңгір суреттері біздің аймақтың бай тарихы туралы, осы үңгір кескіндемесін сақтау қаншалықты маңызды екендігі туралы айтады.
Кейбір мұражайлар заттар әлемі арқылы үнемі өзгеріп тұратын қоршаған ортамен, табиғатқа антропогендік әсердің нәтижесімен танысуға мүмкіндік береді.
Әр түрлі өрнектер біздің өмірімізге соншалықты берік еніп кетті, сондықтан ою-өрнегі жоқ затты табу өте қиын болды, өйткені әртүрлі өрнектер көзді сұлулығымен қуантып қана қоймайды, сонымен қатар құнды ақпараттың тасымалдаушысы болып табылады.
Пісіруге арналған ыдыс-аяқтар бірлік пен қонақжайлылықтың белгілі бір символына ие болды. Бұл ыдыс қазан болды.
Алғаш рет ерлер қолөнер фестивалі өтті. Фестивальді өткізу дәстүрлі ерлер қолөнерін танымал етуге, қазақ халқының қолөнер дәстүрлерін сақтау және дамытуға, қолданбалы өнердегі қызықты эксперименттік нысандарды анықтауға бағытталған.
- Подробности
- Автор: Павлодарский областной историко-краеведческий музейим. Г.Н.Потанина
Алғаш рет Павлодарда Қазақстан Республикасы Тәуелсіздігінің 30 жылдығына арналған "Ертіс өңірінің тарихи мұрасы: Қимақ қағанаты және Қазақ хандығы" туралы Халықаралық ғылыми-практикалық конференциясы өтті.
Аталмыш іс-шараға Қазақстан, Түркия, Ресей, Украина, Өзбекстан, Қырғызстан, Венгрия, Германия және АҚШ-тың жетекші ғалымдары, археологтары, тарихшылары мен құрметті қонақтары қатысты.
Конференция аясында «Қимақ елінің ежелгі дәуірі» археологиялық көрмесі мен Қимақ қағанаты, Жошы Ұлысы және Қазақ хандығының мемлекеттілік ескерткіштерін зерттеу жөніндегі экспедициялар барысында қазақстандық ғалымдар тапқан бірегей құнды артефактілері ұсынылды.
Конференция Павлодар Ертіс өңіріндегі Қимақ қағанаты мен Қазақ хандығының тарихи мұрасын зерттеуге бағытталды.
